Biến cố Chúa Giêsu chịu phép rửa mang nhiều ý nghĩa đáng chú ý, được nhìn nhận dưới những phương diện sâu sắc khác nhau. Xét về mặt Phụng vụ, đây là thời điểm đánh dấu sự kết thúc của mùa Giáng Sinh, mở ra một giai đoạn mới trong năm Phụng vụ. Về khía cạnh lòng đạo đức, sự kiện này được xem là Mầu nhiệm thứ nhất trong Năm Sự Sáng của chuỗi kinh Mân Côi, khơi dậy sự suy tư sâu xa về những hành động và sứ mạng của Chúa. Từ góc độ thần học, biến cố này còn được xem như một lăng kính soi chiếu Kinh Thánh, làm sáng tỏ ý nghĩa sâu sắc của phép rửa trong đời sống Kitô hữu, một dấu ấn thiêng liêng khởi đầu hành trình đức tin.
Chúa Giêsu chịu phép rửa có ý nghĩa gì?
WGPQN (08.10.2021) – Chúng ta, những Kitô hữu, luôn suy ngẫm và cử hành biến cố Chúa Giêsu chịu phép rửa với nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Trên bình diện Phụng vụ, đây là thời điểm khép lại mùa Giáng Sinh, đánh dấu một giai đoạn mới trong hành trình đức tin. Về lòng đạo đức, sự kiện này là Mầu nhiệm đầu tiên của Năm Sự Sáng trong kinh Mân côi, mời gọi chúng ta đi sâu vào những hành động cứu độ của Chúa. Xét trên phương diện thần học, phép rửa này được coi như một lăng kính giúp soi chiếu những chân lý Kinh Thánh về ý nghĩa phép rửa Kitô giáo, khai mở hiểu biết về ơn gọi và trách nhiệm của người tín hữu.
Tuy nhiên, khi xét đến ý nghĩa của phép rửa mà Gioan Tẩy giả thực hiện – một nghi thức nhằm biểu trưng cho sự ăn năn, hoán cải và khởi đầu cho một đời sống mới – chúng ta có thể đặt ra câu hỏi: Tại sao Đức Giêsu, Con Thiên Chúa, Đấng vô tội, lại chịu phép rửa vốn dành cho những kẻ cần hoán cải?
Phép rửa của Chúa Giêsu, được tường thuật trong cả bốn sách Tin Mừng, không chỉ đơn thuần là một nghi thức tôn giáo. Đây là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự khai mạc sứ vụ công khai của Ngài, khi Ngài chính thức bước ra khỏi cuộc sống ẩn dật và bắt đầu hành trình truyền giảng Tin Mừng. Từ đó, Chúa Giêsu bắt đầu rao giảng, thực hiện các phép lạ, chữa lành bệnh tật, và lan tỏa sứ điệp về lòng thương xót và ơn tha thứ của Thiên Chúa.
Hành động Chúa Giêsu chịu phép rửa tại sông Giođan chính là bước đi đầu tiên trong sứ vụ cứu độ của Ngài. Hình ảnh chim bồ câu ngự xuống, biểu trưng cho sự hiện diện và xức dầu của Chúa Thánh Thần, khẳng định Ngài là Đấng Kitô – nghĩa là “Đấng được xức dầu” theo tiếng Hy Lạp. Qua nghi thức này, Đức Giêsu không chỉ nhận lãnh ơn Thánh Thần mà còn chính thức khởi đầu sứ mạng cứu rỗi nhân loại, mang lại niềm hy vọng và sự giải thoát cho mọi người.
Căn tính của Đức Giêsu
Dấu ấn thiêng liêng đặc biệt này được nhấn mạnh bằng tiếng nói uy nghi của Chúa Cha từ trời cao vọng xuống: “Đây là Con yêu dấu của Ta, Ta hài lòng về Người” (Mt 3,17). Lời mặc khải thần thánh ấy không chỉ tuyên xưng Đức Giêsu là Con Thiên Chúa mà còn khẳng định rằng Ngài chính là Đấng được Chúa Cha sai đến để hoàn tất công trình cứu độ vĩ đại dành cho toàn thể nhân loại.
Trong khoảnh khắc đầy ấn tượng và linh thiêng này, chúng ta được dẫn dắt đến việc hiểu rõ hơn về căn tính và mối quan hệ mật thiết giữa Ba Ngôi Chí Thánh. Qua đó, chúng ta nhận ra rằng Chúa Cha là Đấng đã sinh ra và phái gửi Chúa Con đến để cứu chuộc nhân loại; Chúa Con chính là người tôi tớ vâng phục, người mang lấy sứ mệnh thiêng liêng của Chúa Cha; và Chúa Thánh Thần là Đấng Thánh hóa, Đấng ban tràn đầy sức mạnh để Chúa Giêsu thực thi sứ vụ cứu chuộc.
Ngay từ những giây phút đầu tiên khi khởi sự sứ mạng, căn tính cốt lõi của Đức Giêsu đã được định hình và hòa quyện trong sự tương quan kỳ diệu của Ba Ngôi Thiên Chúa. Đối với Giáo hội sơ khởi, ba sự kiện quan trọng – sự viếng thăm của các nhà Chiêm tinh, phép rửa của Đức Giêsu và dấu lạ tại tiệc cưới Cana – cùng nhau tạo nên ý nghĩa sâu sắc của lễ Hiển linh. Mỗi biến cố trong ba sự kiện này đều đóng vai trò mặc khải, làm sáng tỏ và bộc lộ căn tính thực sự của Đức Giêsu là ai.
Khi suy ngẫm về những điểm tương đồng sâu sắc giữa phép rửa của Đức Giêsu và phép rửa mà chúng ta nhận lãnh, chúng ta nhận ra rằng, cũng như tại sông Giođan, Chúa Giêsu được mặc khải là Con yêu dấu của Thiên Chúa, thì trong phép rửa của chúng ta, chúng ta cũng được ban cho một căn tính mới – trở thành con cái của Chúa Cha. Nhờ chiến thắng của Đức Kitô trước tội lỗi và sự chết, phép rửa đã trở thành lời mời gọi thiêng liêng, đưa chúng ta vào sự sống vĩnh cửu trong Thiên Chúa Ba Ngôi. Chính Đức Giêsu Kitô, Chúa Con, đã rộng lòng chia sẻ bản tính thần linh của Ngài với chúng ta qua phép rửa biến đổi. Trong giây phút chúng ta được tái sinh về mặt thiêng liêng nơi giếng rửa tội, Chúa Cha cũng vui mừng ngắm nhìn chúng ta và thốt lên: “Đây là con trai, con gái yêu dấu của Ta, Ta hài lòng về các con”.
Kitô giáo, trên hết và trước hết, không phải chỉ là về những việc chúng ta làm hay hành động như thế nào, mà là về chính con người chúng ta trở thành trong Đức Kitô. Được nhận làm nghĩa tử thiêng liêng của Thiên Chúa qua phép rửa chính là hành động cứu độ, đưa chúng ta vào mối quan hệ sâu thẳm với Thiên Chúa và đắm chìm trong lòng thương xót vô bờ bến của Ngài.
Hòa mình cùng với những người tội lỗi
Trong tác phẩm “Đức Giêsu thành Nazareth”, Đức Giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI đã mở ra một cách nhìn sâu sắc về ý nghĩa của phép rửa mà Chúa Giêsu đã đón nhận. Ngài nhấn mạnh rằng phép rửa mà Gioan Tẩy giả thực hiện có sự khác biệt rõ rệt so với bất kỳ nghi thức tôn giáo nào từng có trước đó. Đây không phải là một nghi thức thường kỳ mà là hành động mang tính quyết định, được thực hiện chỉ một lần duy nhất. Phép rửa này biểu thị sự đoạn tuyệt dứt khoát với đời sống tội lỗi trong quá khứ và mở ra một lối sống hoàn toàn mới, thay đổi cả trong suy nghĩ và hành động, trong bối cảnh sự xuất hiện của một Đấng cao trọng hơn Gioan – Đấng sẽ “làm phép rửa bằng lửa”. Hàng loạt đám đông dân chúng từ Giêrusalem đã hưởng ứng lời mời gọi của Gioan, như một dấu chỉ về sự hoán cải tâm hồn, đáp lại sự nhiệt tâm rao giảng chống lại tội lỗi và khích lệ đổi mới đời sống của ông.
Đức Giáo hoàng Bênêđictô, trong vai trò là một nhà thần học uyên bác, đã diễn giải Chúa Giêsu chịu phép rửa không chỉ là một hành động tôn giáo đơn thuần mà còn là một biểu hiện rõ ràng về sự vâng phục tuyệt đối đối với thánh ý Chúa Cha. Qua hành động này, Đức Giêsu đồng thời thể hiện sự liên đới và hòa mình sâu sắc với toàn thể tội nhân. Mặc dù bản thân Ngài hoàn toàn vô tội và không cần sự tha thứ, nhưng bằng cách dìm mình xuống dòng nước sông Giođan, Ngài đã công khai đứng vào hàng ngũ những người cần sự hoán cải và ơn tha thứ. Ngài gánh vác mọi tội lỗi khủng khiếp của nhân loại, một gánh nặng mà Ngài sẽ tiếp tục gánh chịu một cách dứt khoát và chung cục khi bị đóng đinh trên thập giá, nơi Ngài bị coi như kẻ phạm thượng và tội nhân. Những biến cố linh thiêng xảy ra tại sông Giođan chính là điềm báo trước cho sự chết và sự Phục Sinh đầy cứu độ của Chúa Giêsu Kitô.
Đức Giáo hoàng Bênêđictô còn đặc biệt lưu ý đến mối liên hệ huyền nhiệm giữa phép rửa của Chúa Giêsu và Mầu nhiệm Vượt Qua. Ngài chỉ ra rằng các ảnh tượng trong truyền thống Giáo hội Đông Phương thường mô tả nước sông Giođan như một ngôi mộ bằng nước, mang hình dáng của một hang động tối tăm, tượng trưng cho Hades – nơi của những linh hồn đã khuất. Điều này biểu trưng cho hành động của Chúa khi Ngài bước xuống dòng nước của sự chết trong phép rửa, cũng như Ngài đã bước xuống cõi âm sau khi bị đóng đinh để giải thoát các linh hồn khỏi bóng tối của sự chết, mang lại ánh sáng của sự cứu độ.
Sự khiêm hạ thiêng liêng
Trong hành động hạ mình sâu thẳm, tức là sự đồng hóa trọn vẹn với những người tội lỗi, chúng ta cảm nhận được sự khiêm nhường vô song của Chúa Giêsu. Ngài, Đấng vốn ngang hàng với Thiên Chúa, đã tự nguyện trút bỏ mọi vinh quang và mặc lấy thân phận nô lệ vì ơn cứu độ của chúng ta. Hình ảnh này được làm nổi bật trong thánh thi về sự tự hủy của Chúa Giêsu, được thánh Phaolô diễn giải trong thư gửi tín hữu Philípphê, chương II. Thiên Chúa hoàn toàn có thể chọn bất kỳ con đường nào để cứu độ loài người, nhưng Ngài đã chọn con đường khổ nạn nhất – con đường của Nhập Thể và đồng hành với nhân loại qua những đau khổ trần thế.
Kitô giáo là tôn giáo duy nhất tin vào một Thiên Chúa toàn năng nhưng lại hạ mình để đồng hàng với những thụ tạo của Ngài, nhận lấy nhân tính hoàn toàn để cứu chuộc chúng ta. Giáo hội không ngừng cảm thán và ngưỡng mộ trước sự hạ cố thần linh này. Sự kiện Chúa Giêsu chịu phép rửa không chỉ là dấu chỉ cho sự liên đới với nhân loại, mà còn là minh chứng cho tình yêu vô điều kiện của Ngài. Chúng ta cử hành việc Ngôi Lời trở thành nhục thể không chỉ trong vinh quang của lễ Giáng Sinh mà còn trong cả Phụng vụ, trong đời sống cầu nguyện và luân lý theo truyền thống Kitô giáo.
Phép rửa của Chúa Giêsu không thể tách rời khỏi bối cảnh tổng thể về việc Ngài hạ mình đồng hóa với nhân loại. Bắt đầu từ việc Ngôi Hai Thiên Chúa Nhập Thể trong cung lòng Đức Trinh Nữ Maria, đến hành trình sứ vụ mà Đức Giêsu đã trải qua cùng kẻ tội lỗi, bệnh tật, việc Ngài đồng bàn với những người thu thuế, và những cuộc đối thoại yêu thương với những người mang điều tiếng. Hơn thế nữa, sự khiêm nhường ấy được thể hiện qua Thánh Thể, khi Ngài tự trao ban chính mình để chúng ta tiếp nhận trong bí tích cao trọng Mình và Máu Thánh, và trong việc Ngài rửa chân cho các môn đệ trong bữa Tiệc Ly, biểu tượng của sự phục vụ khiêm nhường.
Thập giá của Chúa Giêsu chịu phép rửa trở thành trung tâm linh thiêng, nơi lòng thương xót của Thiên Chúa gặp gỡ nỗi thống khổ do tội lỗi của con người. Dẫu không phạm tội, Ngài vẫn chọn đón nhận những hậu quả của tội lỗi – là cái chết và sự xa cách với Thiên Chúa. Ngài chấp nhận một cái chết khổ đau và nhục nhã nhất, gánh vác toàn bộ tội lỗi của nhân loại, và hiến dâng bản thân như một của lễ hoàn hảo để xóa bỏ mọi tội lỗi. Ngài bị xử tử như một tên tội phạm và kẻ báng bổ, đóng đinh bên ngoài thành như một người bị Thiên Chúa bỏ rơi, nhưng bằng chính máu của mình, Chúa Giêsu đã đóng ấn sự đồng hóa với những người tội lỗi.
Và khi Chúa Cha đáp lại cái chết của Chúa Con, khi viên lính đâm xuyên cạnh sườn Đức Giêsu, điều tuôn ra từ đó không phải là sự báo thù hay cơn thịnh nộ, mà là máu và nước – biểu tượng của phép rửa và Thánh Thể. Qua cái chết và sự Phục Sinh, Chúa Giêsu chịu phép rửa đã hoàn thành sứ mệnh cứu độ, trở thành nguồn mạch cứu chuộc và sự sống mới cho Giao Ước Mới, mang lại ơn tha thứ và lòng thương xót vô biên cho nhân loại.
Sự minh định về sứ mạng
Qua bí tích phép rửa Kitô giáo, chúng ta không chỉ trở thành nghĩa tử của Chúa Cha mà còn trở thành những chi thể sống động của Giáo hội – Thân thể của Đức Kitô, và đền thờ của Chúa Thánh Thần. Phép rửa thanh tẩy chúng ta khỏi tội Nguyên tổ, khẳng định chúng ta là công dân của vương quốc Thiên Chúa và mang trong mình căn tính thiêng liêng. Bí tích này ban cho chúng ta ân sủng thánh hóa, mở ra cánh cửa dẫn vào sự sung mãn của đời sống Thiên Chúa Ba Ngôi. Để hiểu được chiều sâu của phép rửa, chúng ta cần nắm bắt được bản chất của căn tính, ơn gọi và sứ mạng mà Thiên Chúa giao phó, không chỉ với tư cách là môn đệ của Chúa Giêsu mà còn là những thành viên trong gia đình thiêng liêng của Thiên Chúa.
Trong sự kiện Chúa Giêsu chịu phép rửa tại sông Giođan, chúng ta không chỉ nhận ra Ngài là Đấng Kitô, được Chúa Thánh Thần xức dầu, mà còn nghe rõ lời tuyên phán từ Chúa Cha, khẳng định Ngài là Con yêu dấu của Người. Chính trong khoảnh khắc này, sứ mạng của Đức Giêsu trở nên rõ ràng: một sứ mạng gắn liền với sự khiêm nhường, tình yêu tự hiến và việc đồng hóa hoàn toàn với nhân loại, sẵn sàng chịu mất mát, đau khổ và hy sinh cho chúng ta.
Tình yêu của Thiên Chúa dành cho chúng ta thật bao la biết chừng nào! Giống như khi ta tìm kiếm một món đồ quý giá bị thất lạc, Thiên Chúa đã không ngừng tìm kiếm nhân loại lạc lối, không ngại hy sinh chính Con của Ngài để cứu chuộc chúng ta khỏi vực thẳm của tội lỗi và sự chết. Cả cuộc đời và sứ mạng của Đức Giêsu chịu phép rửa đạt đến sự sáng tỏ qua hành động khiêm nhường, khi Ngài bước xuống dòng sông Giođan để được Gioan Tẩy giả làm phép rửa, khởi đầu cho hành trình cứu độ của Ngài.
Pingback: 1. Kinh cầu trái tim Chúa Giêsu | 2024 - Mỹ nghệ Sao Việt